Juist op het moment dat de discussie over minder gokken in het straatbeeld het hoogtepunt bereikt, komt de Nationale Loterij met het plan om Lottoshops te openen.
Minister Koen Geens heeft een wetsvoorstel gemaakt waarin het aantal wedkantoren wordt teruggebracht van maximaal 1.000 naar maximaal 600. Ondertussen ontwikkelt menig krantenwinkel zich tot een soort van gokkantoor. Daarbovenop komt de Nationale Loterij dan nog met haar zogenoemde ‘lotto shops’.
Deze ‘lotto shops’ moeten geopend worden in steden als Antwerpen, Brussel, Luik, Gent en Namen. Dagbladhandelaren zijn niet opgezet met het plan van de Nationale Loterij. Eerder verlaagde de Nationale Loterij al hun commissies. Nu komt daar concurrentie vanuit de Nationale Loterij zelf bij.
Aan de ene kant probeert de politiek gokreclame terug te brengen, maar aan de andere kant worden mensen in de krantenwinkel en het straatbeeld dubbel en dwars geconfronteerd met kansspelen.
Dichter bij de klanten staan met lotto shops
Het idee van de Nationale Loterij is om met de lotto shops dichter bij de klanten staan. De Nationale Loterij wil shops openen in grote steden. Er wordt gezocht naar locaties in onder meer Luik, Antwerpen, Gent en Namen.
In deze lotto shops wil de Nationale Loterij loterijformulieren verkopen, sportweddenschappen aanbieden en krasloten aan de man brengen. Ook moeten prijswinnaars van prijzen van € 2.000 tot € 25.000 straks hun prijzengeld op kunnen halen in de Lottoshop van de Nationale Loterij. Een woordvoerster van de Nationale Loterij meldt dat het niet de bedoeling is dat de lottoshops gaan concurreren met krantenwinkels.
Dagbladverkopers voelen zich bekocht
Dat zien dagbladhandelaren anders. Zij voelen zich bekocht door de Nationale Loterij. Zij vrezen de concurrentie van de Lotto shops die dezelfde kansspelproducten aan gaan bieden als de dagbladhandelaren die op commissiebasis verkopen namens de Nationale Loterij. Ze zijn er ook niet over te spreken dat ze niet zijn gekend in dit plan van de Nationale Loterij.
Krantenwinkels wijzen erop dat de Nationale Loterij groot is geworden dankzij hun. Zo’n 80 procent van de omzet van de Nationale Loterij zou aangebracht worden via deze krantenwinkels.
Vorig jaar verlaagde de Nationale Loterij al de commissie van 6 procent naar 4,5 procent. Krantenverkopers worden ook actief aangemoedigd om meer producten van de Nationale Loterij aan te bieden en deze producten een prominentere plek te geven in hun zaak.
Minder wedkantoren, maar meer gokken in krantenwinkels en straks Lotto shops
En zo veranderen krantenwinkels vaak in halve of zelfs hele wedkantoren. Dagbladhandelaren verdienen hun omzet grofweg met drie zaken: kranten, tabaksverkoop en producten van de Nationale Loterij.
Inkomsten uit de verkoop van kranten en tabak lopen al jaren terug. Steeds minder mensen kopen een krant, net zoals dat er steeds minder mensen roken. Daar komt bij dat sigaretten allang niet meer enkel verkocht worden via de dagbladhandel. Het aantal krantenwinkeltjes in België is de laatste jaren afgenomen met maar liefst 25%. De gifbeker is nog niet leeg, want vier op tien dagbladhandelen draait verlies.
Blijft over: kansspelen. Veel dagbladhandelaren hebben ervoor gekozen het aanbod kansspelproducten fors uit te breiden en deze producten agressiever aan te prijzen. De Nationale Loterij valt niet onder de Kansspelwet, waardoor bijvoorbeeld spelers die zichzelf hebben laten blokkeren voor kansspelen, toch gewoon kunnen gokken via de krantenwinkel.
Die verleiding is groot. Krasloten en loterijen worden vaak agressief aangeprezen, waarbij de nadruk wordt gelegd op hoeveel je wel niet kunt winnen. Vanaf 18 jaar kunnen jongeren al meespelen bij de Nationale Loterij met krasloten, loterijen en sportweddenschappen. Het is ook geweten dat minderjarigen aan krasloten geraken. Uit onderzoek bleek zelfs dat de kraslot het kansspel bij uitstek is waar jongeren mee beginnen.
Raar is dat niet. Wie een krantenwinkel binnenloopt om snoepgoed te kopen, een tijdschrift of voor het postpunt, wordt ongevraagd overstelpt met gokreclame. Ook bleek uit testen dat minderjarigen erin slaagden om krasloten te kopen.
Wat doet de politiek?
Vooralsnog weinig. De SP.A doet nadrukkelijk voorstellen om een reclameverbod voor online kansspelen af te dwingen. In een eerder artikel toonden we aan dat de SP.A. creatief goochelt met cijfers in het wetsvoorstel. Over krasloten en reclame in krantenwinkels wordt met geen woord gerept in het wetsvoorstel.
Ook het verhogen van de leeftijd om krasloten aan te schaffen of deel te nemen aan live betting van 18 jaar naar 21 jaar lijkt onbespreekbaar te zijn. Nochtans zijn deze producten qua verslavingsrisico eerder te vergelijken met casinospelen dan met de traditionele sportweddenschappen en loterijproducten. Er komt een wet dat mensen maximaal € 500 per maand in mogen zetten in het online casino, maar ondertussen kunnen mensen wel voor duizenden euro’s krasloten blijven kopen.
Ook komt er vooralsnog geen rem op het aantal krantenwinkels dat fungeert als half gokkantoor. Enerzijds wordt het aantal wedkantoren teruggedrongen, anderzijds hebben krantenwinkels en straks Lotto shops vrij spel. Menig krantenwinkel staat ook in de buurt van scholen of andere plekken waar veel jongeren komen. Dat is iets wat wedkantoren (terecht) niet is toegestaan.
Saillant detail is dat de gedelegeerd bestuurder van de Nationale Loterij prominent SP.A-lid is.